Gerçek Zamanlı Sistemler • 2025

Gerçek zamanlı web, kullanıcı etkileşimlerini milisaniyeler içinde eşitleyen sistemlerdir. 2025’te WebSockets, SSE (Server-Sent Events) ve Stream API, canlı panellerden çok oyunculu oyunlara kadar etkileşimli deneyimlerin temelini oluşturuyor.

B10 Digital Agency • 10 Ekim 2025 • Okuma süresi: ~6 dk

Gerçek Zamanlı Web Nedir?

Geleneksel HTTP modeli, her istekte yanıt bekler. Gerçek zamanlı sistemlerde ise sunucu ve istemci sürekli bağlantı halindedir. Bu sayede, veri değiştiğinde kullanıcı arayüzü otomatik güncellenir.

• 🔹 WebSockets: İki yönlü, kalıcı bağlantı sağlar.
• 🔹 Server-Sent Events (SSE): Sunucudan istemciye tek yönlü veri akışı.
• 🔹 Stream API: Tarayıcıda büyük veri akışlarını verimli işleme olanağı.

“Web artık statik sayfalardan değil, canlı veri akışlarından oluşuyor.”

1️⃣ WebSockets: İki Yönlü Canlı Bağlantı

WebSocket protokolü (wss://), sunucu ve istemci arasında düşük gecikmeli iletişim sağlar. Mesajlaşma uygulamaları, canlı destek sistemleri ve dashboard panelleri için idealdir.

// Örnek JS kodu:
const socket = new WebSocket("wss://example.com/realtime");
socket.onopen = () => console.log("Bağlantı kuruldu");
socket.onmessage = (event) => updateUI(JSON.parse(event.data));
socket.onclose = () => console.log("Bağlantı kapandı");

2️⃣ Server-Sent Events (SSE): Tek Yönlü Veri Akışı

SSE, özellikle canlı veri panelleri, haber akışları ve finans sistemleri gibi “sunucudan istemciye sürekli veri gönderimi” gereken senaryolarda tercih edilir. WebSocket’e göre daha hafif ve basittir.

// Sunucu örneği (Node.js/Express)
app.get('/events', (req, res) => {
  res.setHeader('Content-Type', 'text/event-stream');
  setInterval(() => {
    res.write(`data: ${JSON.stringify({ time: new Date() })}\n\n`);
  }, 1000);
});

3️⃣ Stream API: Büyük Veri Akışlarını Yönetmek

Tarayıcı tarafında büyük JSON veya video verilerini parça parça işlemek için Streams API kullanılır. Bu yöntem, bellek tüketimini azaltır ve kullanıcıya kademeli içerik sunar.

const response = await fetch('/api/stream');
const reader = response.body.getReader();
while(true){
  const {done, value} = await reader.read();
  if(done) break;
  processChunk(value);
}

“Gerçek zamanlı deneyim, yalnızca hız değil; süreklilik ve ölçeklenebilirliktir.”

Gerçek Zamanlı Kullanım Senaryoları

• 📊 **Canlı Veri Panelleri:** Finansal, lojistik veya analitik gösterge tabloları.
• 🎮 **Çok Oyunculu Uygulamalar:** Oyunlar, yarışmalar veya canlı oylamalar.
• 💬 **Sohbet & Destek Sistemleri:** İki yönlü anlık mesajlaşma ve destek.
• 🚀 **İzleme & Uyarı Panelleri:** Sunucu veya IoT cihazlarından anlık uyarılar.

Performans & Güvenlik Katmanları

• Load Balancing: WebSocket bağlantılarını yöneten proxy katmanı (ör. NGINX, Traefik).
• Token Authentication: JWT veya Bearer Token ile kimlik doğrulama.
• Rate Limiting: Flood saldırılarına karşı bağlantı başına limit.
• SSL Zorunluluğu: Her zaman wss:// veya https:// kullanın.

2025 Yaklaşımları: WebSocket + Stream API Hibrit Model

Yeni trend, WebSocket ve Stream API’nin birlikte kullanımıdır. WebSocket olay yönetimini yaparken, büyük veri akışları Stream API üzerinden iletilir. Bu model, özellikle AI destekli canlı içerik üretimi ve etkileşimli dashboard’lar için idealdir.

• ⚙️ Backend: Node.js, FastAPI, Elixir Phoenix Channels
• 🌐 Frontend: React + WebSocket hooks + StreamReader
• ☁️ Altyapı: Cloudflare Workers, Fly.io, Vercel Edge Functions