Dijital pazaryerleri ve sosyal medya platformları, markaların görünürlüğünü artırdığı kadar taklit ürünlerin ve marka ihlallerinin de en yoğun yaşandığı alanlardır. Bu nedenle markaların, yalnızca tespit değil, hızlı kaldırma (takedown) süreçlerinde de profesyonel bir sistem kurması gerekir. Etkili bir “Notice & Takedown” yönetimi, hem DMCA hem de platform tabanlı yerel şikâyet prosedürleriyle uyumlu şekilde işletilmelidir.
⚖️ DMCA (Digital Millennium Copyright Act) Nedir?
DMCA, dijital ortamlarda telif hakkı ihlallerine karşı oluşturulmuş uluslararası bir yasal çerçevedir. ABD kaynaklı olsa da, bugün global platformların (YouTube, Amazon, Meta, TikTok vb.) tamamı DMCA uyumlu şikâyet prosedürleri uygular. Bu süreç, marka veya içerik sahibine, izinsiz kullanılan materyali (görsel, metin, video, ürün açıklaması) hızlı biçimde kaldırtma hakkı tanır.
- Notice (Bildirim): Marka sahibi, ihlali ve sahiplik kanıtını (tescil belgesi, orijinal dosya, zaman damgası vb.) içeren bildirimi platforma gönderir.
- Takedown (Kaldırma): Platform, bildirimi değerlendirir ve ihlal tespit edilirse içeriği kaldırır veya erişimi sınırlar.
- Counter-Notice (İtiraz): Karşı taraf, içeriğin yasal kullanımına ilişkin savunma yapabilir. Marka tarafı, bu noktada hukuki aksiyon başlatma opsiyonuna sahiptir.
🛒 Marketplace Özelinde Uygulama
Pazaryerleri (Amazon, Trendyol, Hepsiburada, Alibaba, Etsy vb.) her biri kendi marka koruma programlarına sahiptir. Bu platformlarda, “brand registry” veya “intellectual property claim” modülleri üzerinden hızlı kaldırma başvurusu yapılabilir.
- Amazon Brand Registry: Marka sahipliği doğrulaması sonrası sahte ürün listeleri ve unauthorized sellers kapatılabilir.
- Trendyol Marka Portalı: Türkiye’deki markalar için doğrudan tescil belgesi yükleyerek hızlı takedown süreci başlatılabilir.
- Alibaba IPP Platform: Ürün fotoğrafı, ambalaj ve tescil belgesi yüklenerek benzer ilanlara toplu kaldırma talebi oluşturulabilir.
- Meta Rights Manager: Görsel/video tabanlı hak ihlallerinde içeriğin yayılımını otomatik engeller.
Bu sistemlerin verimli çalışması için kanıt zinciri (Evidence Chain) doğru tutulmalıdır: Her başvuru, tarih damgalı ekran görüntüsü, tescil belgesi ve marka tescil numarasıyla birlikte arşivlenmelidir. Bu veriler, tekrar eden ihlallerde hızlandırılmış işlem hakkı sağlar.
📊 KPI & Uyum Metrikleri
- Takedown Success Rate: Başarılı şekilde kaldırılan ilan/bağlantı oranı.
- Mean Time to Remove (MTTR): İhlal tespitinden platform kaldırmasına kadar geçen ortalama süre.
- Reinfringement Rate: Aynı satıcı veya domain üzerinden tekrarlanan ihlallerin yüzdesi.
- Legal Escalation Ratio: Platform dışına taşan (dava veya ihtarnameye dönüşen) başvuru oranı.
Sonuç: DMCA ve Notice & Takedown süreçleri, modern marka savunmasının en somut uygulama alanıdır. Markalar için asıl rekabet, “kim daha hızlı tespit ediyor” değil, “kim daha doğru kaldırıyor” sorusunun yanıtındadır. Veri odaklı, kanıt destekli ve otomasyon uyumlu bir takedown planı, dijital itibarın sigortasıdır.
DMCA & Marketplace Takedown Danışmanlığı Alın