Yapay Zeka & KVKK Uyumu
Yapay zeka uygulamaları artık veri işleme süreçlerinin merkezinde. Ancak bu durum, KVKK uyumu açısından yeni hukuki riskleri beraberinde getiriyor. 2025 itibarıyla “veri odaklı” sistemlerde hem teknolojik hem de etik denetim yükümlülüğü giderek artıyor.
1. Yapay Zeka & KVKK İlişkisi: Yasal Çerçeve
6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK), 2025 güncellemeleriyle birlikte otomatik karar verme sistemleri ve algoritmik süreçler için açık bir denetim çerçevesi getirdi. Artık yapay zeka tabanlı uygulamalarda:
- Kişisel veri işleme “meşru menfaat” veya “açık rıza”ya dayandırılmalı,
- Model çıktılarının denetlenebilir olması şart,
- “Karar verme süreci” insan gözetimine açık olmalı.
“Yapay zekâ karar verir, ama sorumluluk insana aittir.”
2. AI Act & KVKK: Kesişen Düzenlemeler
Avrupa Birliği’nin yürürlüğe girmeye hazırlanan AI Act yasası, yapay zekayı risk temelli sınıflandırmalarla tanımlıyor. KVKK ile birlikte değerlendirildiğinde şu noktalar öne çıkıyor:
| Başlık | KVKK | AI Act |
|---|---|---|
| Yasal Dayanak | Açık rıza / meşru menfaat | Risk sınıfına göre kullanım izni |
| Denetlenebilirlik | Veri işleme kayıtları | Algoritma açıklanabilirliği (XAI) |
| Sorumluluk | Veri sorumlusu | AI sağlayıcısı ve geliştirici |
| Ceza | 1 milyon TL’ye kadar idari para cezası | 40 milyon € veya global cironun %7’sine kadar |
“AI Act, KVKK’nın geleceğe uzanan eli gibidir: Şeffaf, ölçülebilir, izlenebilir sistemler ister.”
3. Hukuki Risk Alanları
- Veri minimizasyonu ihlali: AI sistemlerinin gereğinden fazla veri toplaması.
- Profil çıkarma ve ayrımcılık: Algoritmik önyargı ile haksız sınıflandırma.
- Anonimleştirme hataları: AI modelinin veriyi geri izlenebilir kılması.
- Veri aktarımı riski: Bulut tabanlı modellerde yurtdışı veri transferi sorunu.
“Etik tasarım, yapay zekanın en güçlü güvenlik duvarıdır.”
4. Uyum İçin Şirketlerin Atması Gereken 6 Adım
| Adım | Eylem | Hedef |
|---|---|---|
| 1 | Veri işleme envanterine AI sistemlerini dahil et | Denetlenebilirlik |
| 2 | Model geliştirme aşamasında gizlilik testleri yap | Privacy by Design |
| 3 | Anonimleştirme + minimizasyon politikası oluştur | KVKK m.4 uyumu |
| 4 | Algoritmik karar süreçlerine insan onayı ekle | Etik denetim |
| 5 | Yapay zekâ eğitim verilerini etiketle | Şeffaflık ve önyargı azaltma |
| 6 | Yurtdışı veri aktarımı için SCC/DPA kullan | Veri güvenliği |
5. B10 Digital Agency’nin Yaklaşımı
B10, “Veri Etiği & Dijital Uyum” çerçevesinde hem KVKK hem de AI Act standartlarını birlikte ele alır. Uygulamalarınızda veri gizliliğini teknik, hukuki ve operasyonel açıdan denetler; algoritmik tarafsızlık testleriyle güvenli bir AI ekosistemi kurar.
Yapay zeka projelerinizi KVKK’ya uygun hale getirin. B10 Digital Agency, veri güvenliği danışmanlığı, yapay zeka denetimi ve uyum raporlaması hizmetleriyle yanınızda.
AI Uyum Danışmanlığı Talep EtYapay zeka çıktısı da kişisel veri sayılır mı?
Evet. Eğer AI sistemi, kişiyi doğrudan veya dolaylı tanımlayabiliyorsa (örneğin profil çıkarma, tahminleme), üretilen sonuç KVKK kapsamında kişisel veri sayılır.
AI eğitiminde kullanılan veriler nasıl anonimleştirilmeli?
Veriler geri izlenemez hale getirilmeli, isim ve kimlik alanları kalıcı biçimde silinmelidir. “Pseudonimleştirme” yeterli değildir; tam anonimleştirme gerekir.
AI projeleri için KVKK denetimi zorunlu mu?
Henüz zorunlu değil, ancak 2025 KVKK değişiklikleriyle birlikte otomatik karar sistemleri “yüksek riskli veri işleme” sınıfına alınacak. Bu da denetim gerekliliğini fiilen zorunlu kılıyor.
